Bài viết thuộc Dự án "Việt Nam tinh hoa" do Đặng Vũ Ngọc Mai (lớp chuyên Sử, trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam) và đội nhóm Gen Z thực hiện dưới sự hướng dẫn của Ban Cố vấn cao cấp và được bảo trợ truyền thông bởi các kênh uy tín. Nội dung tiếng Việt, Bản dịch ra tiếng Anh và hình ảnh thiết kế do các bạn Gen Z trong dự án thực hiện có thể còn nhiều thiếu sót nhưng các bạn đã rất nỗ lực. Do vậy, mong nhận được góp ý từ cộng đồng để bài viết được hoàn thiện hơn.

The article is a part of the Elite Vietnam project, which is led by Dang Vu Ngoc Mai (history specialized Class, Hanoi - Amsterdam HIgh School for the Gifted) and the Gen Z team. The project is consulted by the Senior Advisory Board, and is also supported by prestige media channels.The Vietnamese content, English translation, and design graphics created by Gen Z in the project may have mistakes, but they have contributed a great deal of effort. As a result, we want to receive feedback from the community in order to improve the article.

LÝ THÁI TỔ (974-1028)

Lý Công Uẩn là người làng Cổ Pháp (nay thuộc Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh). Theo truyền thuyết, Lý Công Uẩn mồ côi cả cha lẫn mẹ, được thiền sư Lý Khánh Văn nhận làm con nuôi.

Thân thế

Ông từ nhỏ đã thông minh, vẻ người tuấn tú khác thường.

Lúc còn nhỏ đi học, nhà sư ở chùa Lục Tổ là sư Vạn Hạnh thấy, khen rằng: “Đứa bé này không phải người thường, sau này lớn lên ắt có thể giải nguy gỡ rối, làm bậc minh chủ trong thiên hạ”. 

Tướng nhà Tiền Lê

Vua Lê Long Đĩnh rất trọng dụng Lý Công Uẩn, cho làm Tứ sương quân Phó Chỉ huy sứ, gả con gái cả và đặc phong cho Công Uẩn làm Điện tiền cận vệ ở thành Hoa Lư.

Dần dần, Công Uẩn thăng lên chức Điện tiền chỉ huy sứ. Chức ấy chỉ dành cho hoàng tộc hoặc quốc thích mới được trao. Chính nhờ vậy mà về sau, Lý Công Uẩn đã đem ngôi vua về cho họ Lý.

Lên ngôi hoàng đế

Nhà Tiền Lê suy vi vì thói bạo ngược của vua Lê Long Đĩnh, một triều thần là Đào Cam Mộc đã ngầm mưu với thiền sư Vạn Hạnh khuyên Lý Công Uẩn đứng ra thay nhà Lê.

Năm 1009, Vua Lê Long Đĩnh mất, Lý Công Uẩn lên ngôi, sáng lập ra vương triều Lý, lấy niên hiệu là Thái Tổ.

Dời đô về Thăng Long

Năm 1010, Lý Công Uẩn quyết định dời đô từ Hoa Lư về thành Đại La.

Trong Chiếu dời đô, Lý Công Uẩn viết: “Thành Đại La ở vào nơi trung tâm trời đất, được thế rồng cuộn hổ ngồi, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước. Vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa, dân cư không khổ thấp trũng tối tăm, muôn vật hết sức tươi tốt phồn thịnh. Xem khắp nước Việt đó là nơi thắng địa, thực là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương, đúng là nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời”.

Nguồn: Sưu tầm

LY THAI TO (974-1028)

Ly Cong Uan was born in Co Phap village (now it is in Dinh Bang, Tu Son, Bac Ninh). According to several legends, Ly Cong Uan was an orphaned child, so Zen Master Ly Khanh Van decided to adopt him.

The origin

When he was a little boy, he was abnormally smart and handsome.

In his youth, Zen Master Van Hanh, a monk in Luc To Pagoda, saw him and praised that when he growed up, he would be able to solve difficult problems and become a wise master in the world.

The general of the early Le dynasty

King Le Long Dinh highly appreciated Ly Cong Uan’s talents, so he was appointed as a Deputy commander of Tu Suong army. Cong Uan married the King’s eldest daughter and then became a palace guard in Hoa Lu citadel.

Gradually, Cong Uan was promoted to commander of the palace. This position was given to royalties only. Hence, thereafter, the throne belonged to the Ly Family.

Ascending to the throne

The Early Le dynasty was weakened due to brutal activities of King Le Long Dinh. An imperial official named Dao Cam Moc and Zen Master Van Hanh advised Ly Cong Uan to replace the Le dynasty.

In 1009, King Le Long Dinh died. Ly Cong Uan ascended to the throne, became the founder of the Ly dynasty, and reigned under the name Thai To.

Moving the capital to Thang Long

In 1010, Ly Cong Uan decided to move the capital from Hoa Lu to Dai La citadel.

In the edict on the transfer of the capital, Ly Cong Uan wrote: “Dai La citadel is located in the heart of the universe with the position evoked that of soaring dragon and stalking tiger. It is in the center of four directions including north, east, south and west, and convenient for national development. This location is large and flat, high and bright. People here are not influenced by floods and darkness. Everything is in full prosperity. After making an analysis all over Vietnam, this place is actually the one in which people from four directions  can gather together. It is the most worthy place for external capital positioning”.

Collected Source