Họ Nguyễn Việt Nam có bề dày lịch sử lâu đời nhất ở đất nước Việt Nam. Bao người con của họ Nguyễn đã có công dựng nước, giữ nước, mở mang bờ cõi và làm rạng danh nước Việt Nam này.

Chắc hẳn chúng ta đều còn nhớ bài học vỡ lòng khi còn ngồi trên ghế nhà trường là:

“Tháp Mười đẹp nhất bông sen

Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ”

Bác Hồ kính yêu của chúng ta có tên thật là Nguyễn Sinh Cung và khi ra đi tìm đường cứu nước, Người đã lấy một tên gọi khác mang ý nghĩa sâu sắc là Nguyễn Ái Quốc, nghĩa là người họ Nguyễn yêu nước.

Trong lịch sử, nước ta có 9 đời chúa Nguyễn và 13 vị vua họ Nguyễn có công mở mang bờ cõi, thống nhất lãnh thổ. Nhà Nguyễn cũng là triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử dân tộc.

Nguyễn Sinh Cung - Bác Hồ (Nguồn. honguyenvietnam.org)

Xa hơn một chút, chúng ta có ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ được mệnh danh là Tây Sơn hào kiệt đã có công bảo vệ lãnh thổ khỏi quân xâm lược Xiêm và đại phá 29 vạn quân Thanh năm Kỷ Dậu 1789.

Chính trị gia thời xưa có Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Trãi – Đại công thần khai quốc, Danh nhân văn hóa thế giới. Quân sự thì có những cái tên như Nguyễn Hữu Cảnh, người có công mở mang miền Đông Nam Bộ, lập ra phủ Gia Định, tiền thân của Thành phố Hồ Chí Minh ngày nay; hay Nguyễn Tri Phương, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Văn Trỗi là những vị anh hùng chống giặc ngoại xâm cho đến hơi thở cuối cùng.

Trong tôn giáo, Thiền sư Vạn Hạnh, Thiền sư Tuệ Tĩnh, Hòa thượng Thích Nhất Hạnh là những người mang dòng máu của họ Nguyễn.

Trong văn học cũng có vô số cái tên của họ Nguyễn, như Đại thi hào Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểu. Và có thể bạn chưa biết, những cái tên nổi tiếng trên văn đàn như Tản Đà, Tố Hữu, Tô Hoài, Thạch Lam, Kim Lân… đều là người họ Nguyễn. Người sáng tác Quốc ca của nước Việt Nam là cố nhạc sĩ Văn Cao cũng mang họ Nguyễn - Nguyễn Văn Cao.

Họ Nguyễn cũng là dòng họ đông nhất Việt Nam, chiếm tới gần 40% dân số. Xét theo tỷ lệ thì mức độ phổ biến của họ Nguyễn còn vượt qua họ Kim và họ Park ở Hàn Quốc, họ Smith và họ Jones ở các nước Anglo – Saxon. Họ Nguyễn cũng là một họ chiếm số lượng lớn ở những nơi có người Việt định cư ở hải ngoại, như Úc, Mỹ, Pháp, Cộng hòa Séc…

Chỉ những sự thật thú vị về dòng họ Nguyễn ở trên cũng đủ để những người con họ Nguyễn có thể tự hào về sự vẻ vang của dòng họ mình.

Họ Nguyễn có từ thời Vua Hùng dựng nước. Theo truyền thuyết dân gian thì người đầu tiên mang họ Nguyễn được biết đến là Tản Viên Sơn Thánh. Ông có tên thật là Nguyễn Tuấn, một trong bốn vị Thánh bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt Nam (gồm Tản Viên Sơn Thánh, Phù Đổng Thiên vương, Chử Đồng Tử và Công chúa Liễu Hạnh), và là nhân vật xuất hiện trong truyền thuyết “Sơn Tinh – Thủy Tinh”.

Painting of Tản Viên Sơn Thánh in the book Nhất thành khả cách chân kinh