Lời nói đầu

Quyển “Việt sử khái yếu” nầy soạn theo chương trình tiểu học hiện hành. 

A. Về nội dung, chúng tôi gắng soạn bài đúng phương pháp, hợp với các tôn chỉ và mục đích sau nầy: 

- Sử học phải dạy học sinh biết nguồn gốc dân tộc, lịch trình tiến hóa xã hội, lịch sử các cuộc chiến đấu chống ngoại xâm và công khó các bậc tiền nhân gây dựng giang sơn tổ quốc và bồi đắp văn hóa. 

- Sử học là dịp làm nảy nở tinh thần quốc gia khiến học sinh biết yêu nước một cách nồng nàn và biết tin ở lực lượng của dân tộc. Học sinh cần cảm thấy luật tiến hóa trong lịch sử, từ phong tục, văn học, đến tổ chức chính trị, xã hội và kinh tế, cái gì cũng chuyển động và biến cải không ngừng. 

- Sử học còn là dịp rèn luyện tinh thần dân tộc làm học sinh phấn khởi khi nghe các cử chỉ anh hùng của các bậc vĩ nhân và các gương tranh đấu anh dũng của tổ tiên ta đã từng thắng Tống, kháng Nguyên, bình Chiêm Thành và phá Chân Lạp. Nhờ có một tinh thần dân tộc mạnh mẽ, người Việt Nam không những giữ gìn được lãnh thổ mà còn đủ sức mạnh lấn át các dị tộc phương Nam để mở rộng bờ cõi từ Hoành Sơn đến mũi Cà Mau. Tinh thần dân tộc ấy lại giúp dân ta bảo tồn được cốt cách và bản sắc riêng và có đủ sinh lực chống lại nạn tiêu trầm trong khối Trung Hoa khổng lồ luôn luôn lăm le đồng hóa nước ta. Xem như hiện nay ai cũng công nhận chí quật cường, sức dẻo dai và đức cần cù của nhân dân ta. Điều kiện nào đã đào luyện ra tinh thần dân tộc và sinh lực ấy? Đồng thời, mối tương quan giữa các biến thiên cũng cần giải thích rõ để trẻ em dễ hiểu nguyên nhân các việc đã xảy ra.

Các bài sử ký lại phải chú trọng đến các việc lớn, những việc quan hệ đến toàn thể quốc dân, đến trạng thái dĩ vãng của cả dân tộc (đời sống dân chúng, phong tục...) mà loại các chi tiết rườm rà, các việc cá nhân cùng những tên người, tên chỗ và niên hiệu không hệ trọng mà làm thêm bối rối. 

Sau nữa, cần chọn lọc sử liệu theo tinh thần khoa học để bỏ những việc mơ hồ, không xác thực hoặc những chuyện hoang đường có thể gây óc mê tín cho học sinh. 

B. Về thể tài, trong sách có in nhiều hình vẽ và bản đồ, mong làm cho sách bớt phần khô khan (1). Ở đầu mỗi bài in một hình to phác họa ý chính trong bài, và cuối bài có những hình nhỏ về các dụng cụ có tính cách văn hóa và mỹ thuật. 

Mỗi bài gồm có bốn mục: Bài giảng, Toát yếu, Câu hỏi và Bài đọc thêm. 

Sách in làm hai tập, tập I cho lớp Nhì và tập II cho lớp Nhất, ở cuối mỗi tập có in niên biểu liệt kê các biến cố quan trọng cần ghi nhớ. 

Chúng tôi rất mong quyển sách nầy cung cấp thêm ít nhiều tài liệu cho các bạn giáo tiên và giúp cho học sinh thích học môn Việt sử hơn. 

Huế, tháng 4 năm 1951 

Soạn giả cẩn chí

(1) Hình vẽ trong sách này là của Họa sĩ Phi Hùng, còn các bản đồ là do ông Nguyễn Ngọc Sinh ở Sở Địa chánh họa. Chúng tôi xin cảm tạ hai bạn đã sốt sắng giúp chúng tôi trang trí quyển sách này.

Mục lục

Chương 1: Thượng cổ thời đại - Trang 5

Chương 2: Bắc thuộc thời đại - Trang 23

Chương 3: Phục hưng thời đại - Trang 51

Niên biểu và Mục lục - Trang 109